Napęd ZIP jest produktem firmy Iomega Corporation. Do napędu tego wkłada się dyskietki 3,5" o trwalszej budowie niż FD. Umożliwiono produkcję dwóch rodzajów dyskietek - o pojemności 100MB oraz o pojemności 250 MB. Jest też trzeci rodzaj dyskietki - o pojemności 750 MB (ZIP 750).

Dyskietkę napędza odpowiedni silnik. Głowice przemieszczane są za pomocą silnika liniowego (przypominającego elektromagnes). Rozwiązanie takie umożliwia zwiększenie liczby ścieżek oraz większą precyzję ich wyboru.

Czas dostępu do danych wynosił około 25ms. Standardowa prędkość transferu wynosiła do 1,4 MB/s ( prawie jedna dyskietka FD w ciągu sekundy). Napędy oznaczane jako ZIP 750 osiągały maksymalną prędkość do 7,3 MB/s.

Rys. 1 Napęd Iomega ZIP100 i dyskietka

Napędy budowane były jako modele zewnętrzne i wewnętrzne. Wersja zewnętrzna napędu ZIP umożliwia szeroką gamę podłączenia. Możliwe interfejsy, które mogły zostać użyte to przede wszystkim Centronics/LPT, USB i FireWire. Napędy wewnętrzne wykorzystuję interfejs IDE/FDD lub SCSI.

Inne napędy podobne do ZIP drive

Na rynku pojawiły się też inne napędy, które stanowiły ulepszenie ZIP drive. Była to próba ratunku technologii zapisywania danych na nośniku magnetycznym. Nowe typy dyskietek tej technologii można paradoksalnie nazwać "Hard Floppy".

Napęd JAZZ

Dosyć dobrze znaną odmianą ZIP Drive jest napęd JAZZ. Do tego napędu umieszcza się dyskietki 5,25 cala, których pojemność sięga do 2 GB. Czas dostępu do danych mieści się w przedziale 10-12 ms, a prędkość transmisji osiąga 7,4 MB/s.

Wewnątrz dyskietki znajdują się dwa krążki wirujące z prędkością 5400 obr/min.

Napęd SyJet

Kolejny napęd o podobnych cechach do ZIP, jednak stanowił pomost pomiędzy nośnikami floppy a dyskiem twardym. Urządzenie instaluje się w komputerze na stałe, a wymianie podlega tylko nośnik zamykany w specjalnej obudowie. Pojemność nośnika mieści się w granicach od 270 MB do 1,5 GB.

LS120 - Super Disk Drive

Głowice (magnetooptyczne) w tym napędzie są pozycjonowane za pomocą lasera, a w dyskietkach zastosowano ulepszone powłoki magnetyczne - umożliwiło to uzyskanie pojemności 120 MB na specjalnych dyskietkach. Napęd umożliwia również obsługę dyskietek floppy 3,5 cala - 2DD i 2HD.

Krążek obraca się z prędkością 720 obr/min. Typowa dyskietka charakteryzuje się dużą gęstością zapisu - 2490 tpi.

HiFD - High-Density Floppy Disk

Napęd HiFD również umożliwia kompatybilność z dyskietkami floppy 2HD oraz 2DD. Na dyskietkach HiFD możliwy jest zapis 200 MB danych z transferem 3,6 MB/s. Prędkość obrotowa to 3600 obr/min. Efekty takie możliwe są dzięki zastosowaniu tzw. poduszek powietrznych do oprowadzania głowic (podobnie jak w dyskach twardych).

Technologią HiFD zajmowały się firmy Sony i Fujifilm.

Spóźnialscy i pazerni

Wymienione wyżej napędy miałyby przyszłość, zwłaszcza technologia ZIP oraz technologie z tzw. kompatybilnością wstecz (obsługa starszych floppy), gdyby nie dwie rzeczy: czas i koszty.

Koszty wykonania napędów nie były małe. Zarówno za napędy, jak i dyskietki trzeba było sporo zapłacić.

O wiele tańsze rozwiązania oferują napędy CD-ROM oraz nagrywarki CD-RW. Właściwie te drugie wybiły technologie FDD z rynku. Ceny krążków taniały. Nawet CD-RW można było dostać za złotówkę, krążki CD-R - nawet za ćwierć złotego. Podobnie jest z nośnikami DVD, których krążki tanieją, a napędy są kompatybilne zarówno z CD jak i DVD (umożliwiają obsługę tych technologii). Nośniki DVD oferują też dużo większe pojemności.

Gdyby napędy ZIP były standaryzowane i montowane standardowo w każdym nowym komputerze - zapewne stanowiłyby konkurencję dla wczesnych krążków CD. Próby sprzedawania komputerów z ZIP Drive zamiast FDD były już podejmowane - jednak trochę za późno i w zbyt wysokich cenach...

Zastosowanie napędów ZIP

Zastosowanie napędów ZIP jest chyba wiadome. Firma Iomega postanowiła trochę to sprecyzować. Oto sugestie firmy:

• Archiwizacja danych (szczególnie starych plików, np. wiadomości e-mail, które nie są używane, ale mogą być potrzebne).
• Przechowywanie plików o dużych rozmiarach, np. grafika, dźwięk, które nie są używane w sposób ciągły.
• Wymiana plików pomiędzy użytkownikami.
• Przenoszenie systemu operacyjnego lub jego ustawień. Backup systemu.
• Ochrona plików przed niepowołanym dostępem oraz wirusami.

Ponadto producent udostępnił dołączone do napędu, rozbudowane oprogramowanie do archiwizacji danych.

Podusmowując

ZIP Drive jest następcą technologii dysków elastycznych FDD. Pozwala na gromadzenie danych od 100 do nawet 750 MB. Zastosowaniem tych napędów jest przede wszystkim archiwizacja i ochrona danych.

Oprócz napędów ZIP powstały inne, działające na podobnej zasadzie. Niektóre umożliwiały obsługę również starszych dyskietek typu 2- DD i HD. Żadne z nich nie osiągnęły jednak takiej popularności jak stare dobre floppy. Technologie te zostały zdominowane przez technologię optyczną CD/DVD oraz nagrywarki.

Napędy ZIP w zależności od modelu można podłączyć do portu równoległego (drukarki) lub do nowszych interfejsów takich, jak USB, czy FireWire i inne...

Firmy, które zajmowały się technologią ZIP to przede wszystkim Iomega [iomega] i SyQuest.