W tej części zostaną omówione:
- Ogólna budowa
- Płyta główna
1. Ogólna budowa
Komputery klasy PC składają się zwykle z:
- jednostki centralnej (obudowa wraz z zawartością),
- urządzenia wejściowe (np. klawiatura, mysz, trackball, touchpad - w laptopach),
- urządzenia wyjściowe (np. monitor, wyświetlacz, drukarka, głośniki),
- urządzenia przetwarzające (np. karta graficzna, muzyczna, procesor).
Jednostka centralna jest to cała obudowa wraz z jej wnętrzem. W skład tego wnętrza wchodzą:
- płyta główna i procesor,
- karty rozszerzeń (np. k. graficzna),
- zasilacz,
- pamięci (RAM),
- napędy (CD-ROM, HDD, FDD).
Urządzenia wejściowe są to podzespoły, za pomocą których możemy wprowadzić dane do komputera. Może to być pisanie tekstu, ruszanie myszką, klikanie, czy też sterowanie samochodem w grze komputerowej.
Urządzenia wyjściowe to takie, które pokazują nam dane przetworzone przez komputer. Może być to obraz wyświetlony na monitorze przy pomocy karty graficznej lub muzyka płynąca z głośników.
Urządzenia przetwarzające zostały już w części omówione przy urządzeniach wyjściowych. Aby na monitorze został wyświetlony obraz musi zostać stworzony w karcie graficznej. Od typu tej karty zależy, jakimi parametrami będzie się cechował obraz - ile będzie miał kolorów, obiekty 2d i 3d itd. Z dźwiękiem jest podobnie - aby można było go słyszeć musi on zostać przetworzony przez kartę muzyczną.
2. Płyta główna
|
|
Rys. 1. Przykładowa płyta główna
|
Co to jest płyta główna?
Płyta główna (ang. Mainboard, Motherboard - także "mobo") jest "szkieletowym" elementem każdego PeCeta. Jest bezpośrednio przymontowana do obudowy. Do niej podłączamy wewnętrzne urządzenia przetwarzające, napędy, pamięci oraz klawiaturę i mysz. Znajduje się na niej także chipset z BIOS-em oraz kontrolery.
Sloty i gniazda
Gniazdo procesora - każda płyta główna musi posiadać przynajmniej jedno gniazdo procesora. Rozróżniamy wiele typów gniazd, jak SLOT 1, SOCKET A (patrz rys. 1), czy SLOT 370. W zależności od modelu płyty głównej producenci umieszczają na niej odpowiednie gniazdo pod dany procesor.
|
|
Rys. 2. Socket A
|
AGP (ang. Accelerated Graphics Port - przyspieszony port grafiki) - jest to gniazdo przeznaczone do szybkiego przesyłania danych pomiędzy kartą graficzną a procesorem. Port ten został zaprojektowany przez firmę Intel i trafił na rynek w sierpniu 1997. Porty AGP oznaczane są często jako x2, x4, x8 - jest to oznaczenie standardu prędkości przesyłania danych:
- x1 - do 256MB/s (najstarsze),
- x2 - do 533MB/s,
- x4 - do 1066MB/s,
- x8 - do 2,1GB/s.
Warto wiedzieć, że pierwszym systemem z rodziny Windows, który obsługiwał AGP był Windows 95 OSR 2.
Istnieje również inna odmiana tego gniazda, mianowicie AGP Pro. Jest przeznaczona dla kart graficznych potrzebujących dużo prądu. AGP Pro ma o 48 pinów więcej niż standardowe AGP. Do tego gniazda możemy podłączyć także zwykłą kartę AGP, jednak należy ją odpowiednio umieścić, zazwyczaj jest opisane to w instrukcji obsługi płyty głównej.
PCI (ang. Peripherial Components Interconnect - przyłączanie urządzeń peryferyjnych) - do niego przyłącza się standardowe karty rozszerzeń.
Pracuje z prędkością przesyłania danych do 133MB/s. Może przesyłać dane w porcjach po 32 i 64 bity. Ze względu na zbyt wolną prędkość dla kart graficznych, zastąpiono go portem AGP. Do PCI nadal podłącza się urządzenia wewnętrzne, tj. karty muzyczne, k. TV czy modemy.
Port spełnia standardy Plug & Play. Obsługuje także tzw. bus mastering, czyli narzędzie zarządzające magistralą danych (bus mastering to ulepszony standard DMA, który umożliwia komunikacje podłączonych urządzeń z pominięciem procesora).
Port doczekał się nowej wersji - PCI Express, który jest o wiele szybszy i bardziej iniwersalny (stosowany też dal nowych kart graficznych).
ISA (ang. Industry Standard Architecture - architektura standardu przemysłowego) - stary port przesyłający dane w postaci 16-bitowej. Coraz rzadziej spotyka się płyty główne z tym gniazdem, jednak nadal możemy takie znaleźć. Do tego slotu można włożyć przede wszystkim 16-bitowe karty muzyczne oraz stare modemy i karty sieciowe.
VESA Local Bus - standard gniazd rozszerzeń przeznaczony przede wszystkim dla kart graficznych i kontrolerów. Cieszył się popularnością w latach 1993-1995. Został wyparty przez standard PCI. VLB nie obsługiwał bus masteringu, dlatego też przy błędzie jednego układu zawieszał się cały komputer. VLB był rozszerzeniem kart ISA, przesyłał dane w postaci 32-bitowej.
EISA (ang. Enhanced ISA - rozszerzony ISA) - Rodzaj 32-bitowej magistrali danych, przeznaczona dla procesorów 386, 486 oraz Pentium. Płyty główne EISA mogły współpracować zarówno z kartami rozszerzeń ISA jak i EISA. Urządzenia EISA miały możliwość przesyłania danych z prędkością do 33MB/s. Koszty tej technologii (m.in. opłaty patentowe) oraz rozwój lepszego standardu PCI przyczyniły się do wyparcia tego standardu z rynku.
MCA (ang. Micro Channel Architecture - architektura mikrokanałowa) - standard magistrali zaprojektowany przez firmę IBM dla starszych komputerów PS/2. Pierwszy raz został użyty w 1987 roku jednak nigdy nie zyskał uznania na rynku.
CD/DVD-ROM - jest to standard zapisu danych tylko do odczytu (ang. Read Only Memory). Zarówno urządzenie jak i nośnik możemy nazywać CD-ROMem lub DVD-ROMem. Nośniki CD-ROM mogą umieścić standardowo 700MB lub nieco więcej. Natomiast DVD nawet do 4,3GB. Nośniki te służą do przechowywania danych nie ulegających zmianie - mogą to być gry, muzyka lub filmy DVD.
Rozmiar urządzenia dla standardowego PC wynosi 5,25".
FDD (ang. Floppy Disk Drive - stacja dyskietek) - stacja małych dyskietek 3,5". Maksymalny zapis danych na dyskietkę do 1,44MB. Zawartość może być dowolnie modyfikowana. Poprzednikiem tego napędu był napęd 5,25", który został wyparty ze względu na zbyt mały zapis pamięci oraz nieestetyczne wykonanie. FDD stosuje się coraz rzadziej, jedynie do przenoszenia danych nie wymagających dużego nośnika. Coraz częściej stosuje się nośniki CD-RW (CD ReWritable - do ponownego zapisu) i zastępuje nimi małe nośniki 3,5".
HDD (ang. Hard Disk Drive - dysk twardy) - nośnik pamięci masowej. Można dowolnie modyfikować zawartość dysku twardego. Przechowujemy na nim wszystkie dane, przede wszystkim systemy operacyjne. Zakres dostępnych pojemności jest coraz większy wraz z postępem technologii komputerowej.
RAM (ang. Random Access Memory - pamięć o dostępie swobodnym) - jest to pamięć operacyjna naszego komputera. Danych nie możemy bezpośrednio zapisywać w tej pamięci, tak jak w przypadku HDD, czy FDD. Dostęp do pamięci RAM jest dużo szybszy (liczony w nanosekundach) niż w przypadku pamięci masowych.
Są tutaj zapisywane aktualnie używane dane, tak aby były błyskawicznie dostępne dla procesora. Dane te ulegają wygaśnięciu po wyłączeniu komputera.
RAM to nic innego jak niewielkie układy scalone zwane modułami pamięci. Umieszcza się je w tzw. bankach pamięci na płycie głównej. Wyróżniamy kilka rodzajów RAMu, np. te starsze RIMM, SIMM, a także DIMM.
Obecnie popularne są układy DDR i nieco starsze SD-RAM (obecnie wyparte z rynku). Więcej o pamięciach RAM przeczytasz w kolejnych częściach artykułu.
Ogólna charakterystyka części zintegrowanych
Oprócz osadzonych w gniazdach kart rozszerzeń istnieją zintegrowane (scalone z płytą główną) części. Może być to karta graficzna, muzyczna, sieciowa lub modem.
Zintegrowanych kart nie możemy swobodnie wymieniać, ponieważ są na stałe przymocowane na płycie głównej.
Oprócz kart rozszerzeń stosuje się zintegrowane porty szeregowe, równoległe, porty myszy i klawiatury czy też USB (które były mocowane za pomocą specjalnych śledzi dla płyt AT).
